Kijk Uit is een langlopend programma over verkeersveiligheid.
‘Kijk uit’ aflevering over de bromfiets klassen. Ook de speed pedelec komt hier ook aan bod. Deze elektrische fiets met maximale trapondersteuning boven 25km/u en maximaal 45km/u kon sinds 2016 wegens Europese regelgeving niet langer bij de rijwielen worden ondergebracht. Uit erkenning dat het hier in essentie een e-bike betrof en geen bromfiets klasse A of B, werd in België een derde klasse ‘P’ gecreëerd (voor “speed Pedelec”).
Er wordt aangegeven dat de speed pedelec de regels van bromfiets klasse B dient te volgen. Dit is echter op een aantal vlakken niet correct. Zo is de aanduiding ‘B’ op een verkeersbord van geen enkel belang voor de speed pedelec. Meer informatie over de verschillen vindt u hier en hier.
Verder leuke reclame voor Ellio. Meer informatie over deze specifieke speed pedelec op www.rideellio.com
Jan Peumans test voor het VRT programma ‘weet ik veel?’ een speed pedelec uit op het jaagpad naast het Albertkanaal. De teneur van het fragment begint zoals we ondertussen verwachten van de media:
“alleen de naam al vind ik verschrikkelijk”
“zoeft iedereen voorbij”
“hoeveel breuken had u reeds in de heup?”
“iemand er voor de eerste keer mee laten rijden is gevaarlijk”
“een fietsbom”
Het fragment eindigt door te stellen dat men met een gewone fiets ook sneller dan 50km/u kan rijden bergaf en de ervaring van met de speed pedelec te rijden ‘geweldig’ is, maar meneer Peumans geeft toch aan zich veiliger te voelen op zijn gewone e-bike.
Weer nadruk op die snelheid. De voordelen op vlak van beweging, klimaat, filevorming… worden niet aangehaald. Helaas.
De media bericht wederom eenzijdig, waarbij steevast geïmpliceerd wordt dat deze fiets gelijk staat aan gevaar. Maar is dat ook zo? De voertuigklasse bestaat slechts sinds 2016. Er is onvoldoende data beschikbaar om het langetermijneffect op verkeersveiligheid in kaart te brengen. De indicaties zijn eerder positief: Om te beginnen is een speed pedelec een fiets: een licht en smal voertuig waarvan de trapondersteuning stopt eens je 45km/u fietst of trager, al naargelang het type pedelec. Meer dan de helft van nieuwe speed pedelec gebruikers zaten tot voor kort in de auto, die gemiddeld 1100kg weegt, een dikke meter breder is en veelal een stuk sneller rijdt. Qua kinetische energie -dus ernst bij aanrijding- een wereld van verschil. “Jamaar, dit vervoermiddel deelt het fietspad met de jongste weggebruikers terwijl zwaarder verkeer meestal een eigen bedding heeft.” Klopt, maar dit delen van infrastructuur is echter nog nooit aanleiding geweest tot een gitzwarte strapdag of eenhoorns in Schoten. Een fiets -snel of traag- is gewoon inherent veel minder gevaarlijk voor andere weggebruikers.
Het aandeel speed pedelecs groeit enorm. Een heleboel mensen die nu actiever pendelen dan voorheen. Goed voor de volksgezondheid, want meer beweging leidt o.a. tot minder hart- en vaatziekten op latere leeftijd. De groei heeft nog een ander positief effect: Meer lichte voertuigen op de weg leidt tot meer – en betere infrastructuur voor lichte voertuigen, wat op zijn beurt leidt tot minder conflicten onderling en met zware voertuigen en dus minder kans op dodelijke aanrijding voor àlle zwakke weggebruikers. Deze modal shift levert ons op termijn een verkeersveiligere samenleving op.
Momenteel zien we voor speed pedelecs wel een redelijk hoog ongevallencijfer in de statistieken. Dit valt te verklaren a.h.v. het relatief lage aantal speed pedelecs in het verkeer alsook de achterstand aan infrastructuur. De vorige jaren is telkens één speed pedelec gebruiker omgekomen in het verkeer; het verschil tussen nul en één geeft meteen een heel ander resultaat. De minder ernstige ongevallen kennen meestal geen tweede partij. Ze volgen uit zowel ondermaatse infrastructuur als het grote aantal nieuwelingen die samenhangt met de grote groei. Beide effecten zwakken naar verwachting verder af.
Handhaaf rijgedrag, niet snelheidspotentieel. Of hoe keuzevrijheid de veiligheid bevordert.
Los van de eenzijdige framing door de media, betreuren we de uitgezonden uitspraken van Eva Van Eenoo, urban planner van de Vrije Universiteit Brussel en mobiliteitspersoonlijkheid 2017.
Ze ziet de speed pedelec liever onder de categorie ‘brommers’ en niet op het fietspad (dus enkel op de rijbaan) met als argumentatie dat 45km/u zeer snel is in vergelijking met kinderen die aan 15km/u fietsen. Uiteraard een groot relatief snelheidsverschil, klinkt logisch toch? Er zitten echter grote gaten in deze redenering. Aan de basis liggen foutieve veronderstellingen dat de speed pedelec gebruiker steeds zijn maximum trapondersteuning wenst te benutten, deze ondersteuning 45 km/u bedraagt en men bovendien de snelheid niet aanpast naar de omgeving. Zulke redenering is analoog met stellen dat alle auto’s zo performant zijn als een tesla en tesla’s verbannen dienen te worden uit de bebouwde kom omdat hun topsnelheid van >225km/u te snel is vergeleken met de 50km/u die gangbaar is binnen de bebouwde kom. Of om snelle auto’s te vragen de snelweg te verlaten wanneer het verkeer trager gaat wegens congestie.
Laten we nog even dieper op ingaan op de snelheden van een speed pedelec en de keuzevrijheid tussen fietspad en rijbaan die nodig is om dit letterlijk in goede banen te leiden:
Een speed pedelec biedt inderdaad trapondersteuning hoger dan 25km/u en tot maximum 45km/u, maar daarom gaat die nog niet steeds 45km/u. Deze snelheid komt van het maximum ondersteuningsniveau van de voertuigcategorie, maar in realiteit wordt als kruissnelheid eerder tussen 36km/u en 43km/u neergezet, al naargelang het type speed pedelec. Aan zulke snelheid is er nauwelijks nog verschil met een koersfietser, zij het dat deze meer last ondervindt van remmen en optrekken bij inhaalbewegingen. Bij de pedelec gaat optrekken ‘vanzelf’. Lokaal vertragen wanneer nodig, ligt voor de hand. Mits dit rijgedrag van lokaal vertragen kan je op veel fietspaden in alle veiligheid overwegend snel fietsen.
Deze veiligheidsmanoeuvres in rekening genomen, daalt de gemiddelde snelheid wel gemakkelijk tot 32-37km/u deur-deur. Dit hoeft geen probleem te zijn; de reistijd blijft veelal voldoende kort om de overstap naar deze fiets voor pendelverkeer haalbaar te houden.
Tot zover pendelverkeer voor de snellere pedelectypes. Je kan de speed pedelec ook gewoon gebruiken om op het gemak inkopen te doen. Of gebruik hem zonder ondersteuning, om je kinderen naar school te begeleiden alvorens sneller te schakelen richting kantoor. Ook wanneer de batterij op is en je speed pedelec gereduceerd wordt tot logge bommafiets, durft een fietspad wel eens handig te zijn.
Het Belgische merk Ellio verkoopt trouwens een speed pedelec voor mensen die slechts net dat ietsje sneller wensen te rijden dan 25 km/u. De ‘Ellio Enjoy’ is afgetopt op 35km/u trapondersteuning. Stel je eens voor dat je aan 35km/u op de rijbaan MOET fietsen terwijl er een prachtig fietspad naast ligt! Achter je een boel automobilisten die ofwel jou, ofwel de wegcode verwensen. Absurd.
Moraal van dit verhaal: handhaaf verkeersveiligheid op basis van rijgedrag, niet op basis van theoretische maximumsnelheid. De speed pedelec hoort zowel thuis op het fietspad als op de rijbaan, al naargelang de context (Art 10.1) en het beoogde gebruik.
Een gemiste kans
Als ‘mobiliteitspersoonlijkheid 2017’ zouden we van mevrouw Van Eenoo verwachten het potentieel van de speed pedelec meer in de verf te zetten. Tenslotte biedt deze fiets meer dan andere types fietsen de stimulans om bij pendelafstanden >15km over te stappen van snellere, zwaardere vervoermiddelen naar een trager, lichter vervoermiddel. Het potentieel als motor van een modal shift is enorm. Ze heeft in haar rol de mogelijkheid om bij te dragen aan deze shift. In de uitgezonden selectie van het interview werd de speed pedelec jammer genoeg eerder beklad dan in de verf gezet.
Een verdraaid beeld? De programmamaker kiest uiteindelijk zelf nog de fragmenten om tot een uitzending te komen. Hierbij gaat altijd nuance verloren. We hebben dan ook mevrouw Van Eenoo gevraagd om verduidelijking van haar standpunten, waarbij ze aangaf dat we deze mogelijks na de paasvakantie aan dit artikel kunnen toevoegen.
“60% van de bevolking woont op maximaal 20 km van het werk, in principe zouden zij allemaal met de fiets kunnen gaan”
Johan De Mulder van B2Bike
Prima initiatief van Slim naar Antwerpen.
Even opmerken dat dit percentage nog enorm toeneemt wanneer je alle doenbare speed pedelec afstanden meeneemt. Tot 30-35km doe je er met de speed pedelec minder dan een uur over!
Op deze donkere, natte dinsdagochtend kwamen op de Wijgmaalsesteenweg te Wilsele een voetganger die op de bus wachtte en een speed pedelec met elkaar in aanraking. Door de klap gingen beide pendelaars tegen de grond, op het eerste zicht zonder veel erg.
Over de oorzaak van dit ongeval valt veel te speculeren. De échte oorzaak heeft te maken met de inrichting van dit stuk publiek domein. Een breed fietspad, omzoomd door 70 baan en vaart, wordt gedeeld met een wachtplaats voor gebruikers van het openbaar vervoer. Geen al te beste combinatie. Beter zou zijn om de bushalte dichter bij de straat te plaatsen, het fietspad langs achter. Indien de breedte van de wegenis het toelaat. Zoniet, verlichting plaatsen. Mits de juiste inrichting is de kans op botsing veel kleiner.
Correct aangelegde bushalte op de Haachtsesteenweg, Steenokkerzeel. Fietsers kunnen achter het bushokje doorrijden.
Consternatie op internet. Een autobestuurder had op de Rijksweg te Roeselare een veronderstelde Speed Pedelec gefilmd die voor hem reed en een vrachtwagen inhaalde aan 87 km/u. Dit betreft een gewestweg met twee rijvakken per richting en een toegelaten maximumsnelheid van 90 km/u. Het filmpje verscheen op youtube en werd al snel opgepikt door allerlei mediakanalen.
Het bewuste filmpje op Youtube. Oorspronkelijke titel: “Speedelec op Rijksweg in Roeselare”
Schande! Alleen…. klopte dit verhaal wel?
Speed Pedelec Vlaanderen besloot contact op te nemen met commissaris Carl Vyncke met een vraag om meer informatie. Bleek dat de bestuurder in kwestie zich dezelfde dag was komen aanbieden op het politiekantoor. Het betrof Bruno Naessens uit Anzegem, die al sinds 2012 vrolijk rondrijdt met zijn elektrische motorfiets. Het is dus helemaal geen rijwiel noch bromfiets. Het betreft een e-rockit -Gulas- motorfiets, in Duitsland ingeschreven én verzekerd als categorie L3e(-A). Het grote verschil met de doorsnee motorfiets is dat je met deze moet trappen om vooruit te geraken. Vandaar de verwarring van deze automobilist. Volgens de vaststellingen bleek alles voor politiezone RIHO voorlopig in orde om wettelijk rond te rijden in België als motorfiets. De inschrijving in Duitsland vormt op termijn een probleem, daar inwoners van België hun voertuigen in eigen land dienen te laten inschrijven. Je kan met buitenlandse voertuigen bij ons de baan op hetzij als buitenlander, op huurbasis met een maximum termijn van zes maanden of ten kosteloze titel gedurende 1 maand. We laten even in het midden of deze termijn nu start, na de vaststellingen, dan wel in 2012…
De ‘opgevoerde speed pedelec’ bleek gewoon een innovatieve motorfiets. Bron: WTV
Na het vernemen van deze nieuwe elementen, contacteerde commissaris Vyncke de mediakanalen die hem hadden benaderd om de uitspraken recht te zetten. De artikels werden ondertussen aangepast en verhalen nu over een misverstand, waarbij dit vreemdsoortig voertuig belicht wordt.
Wat het verhaal vooral blootlegt is een aantal tekortkomingen: Men had beter eerst de resultaten van een onderzoek afgewacht alvorens uitspraken te doen, daar deze laatste jammer genoeg onverdiend een knauw gaven aan het imago van de speed pedelec. De automobilist beging een overtreding door te filmen -daar werd niet over bericht- maar was wél verbolgen over een fiets op ‘zijn’ rijbaan. Deze situatie was uitzonderlijk, maar je hebt geen Rijksweg nodig om onbegrip en verbazing bij automobilisten te vinden. Te veel automobilisten zijn zich alsnog onbewust van de rechten van een speed pedelec. Het daaruit volgende, soms agressieve rijgedrag maakt dat veel speed pedelec bestuurders zich te onveilig voelen op de rijbaan. Tenslotte legt dit verhaal een tekortkoming bloot in de Belgische wetgeving. Wordt alles te ingewikkeld? Nu rijdt er naar verluidt slechts één zulke motorfiets rond in ons land. Voorzien we verkeerstechnisch wel voldoende in oplossingen voor de vele soorten lichte voertuigen die de markt overspoelen?
Hoe het ook zij, Bruno Naessens zit nu met een probleem. Zijn manier van verplaatsen is stukken beter voor het klimaat en de volksgezondheid dan andere gebruikers van de Rijksweg, maar hij kan zijn motorfiets niet inschrijven in België. Mogelijk heeft de fabrikant enkele uitzonderingen gevraagd op de typegoedkeuring voor kleine series; waardoor het COC enkel in Duitsland geldig is. De situatie zou dan het gevolg zijn van de keuze van de fabrikant, niet omwille van de Belgische regelgever. Onze boodschap naar beleidsmakers toe is alvast om in updates van de wegcode steeds ruimte te laten voor dit soort voertuigen, alsook om samen te werken met LEVA-EU om regelgeving op Europees vlak aan te pakken met als kernwoorden simpel, gestandaardiseerd en allesomvattend.
“Hoe geraken we van punt a naar punt b? Dankzij de komst van de elektrische fiets en al even hippe neefjes als de monowheel en de e-step zijn er op die vraag meer mogelijke antwoorden dan ooit. De nieuwe vervoersmiddelen brengen de troon van koning auto aan het wankelen, maar ze stellen fabrikanten en gebruikers ook voor uitdagingen.” – KU Leuven stories.
Onze universiteiten staan achter lichte, elektrische voertuigen zoals de speed pedelec, als motor van een broodnodige modal shift en tonen dit aan met ondermeer het ULive project. Een knap voorbeeld van hoe ons land internationaal koploper is op vlak van e-bike innovatie!
Een aanrijding, een terecht verbolgen moeder, een onfortuinlijke virale post op facebook
Een boze moeder doet haar beklag in een ‘ge zijt van’ groep op facebook. Het verhaal gaat dat iemand op speed pedelec onvoldoende snelheid heeft geminderd en bij het voorbijsteken van een groep jongeren op de fiets haar zoon op de grond heeft geduwd, waarbij deze laatste op de grond terecht kwam. De duwer vond het nodig om tevens iets na te roepen en reed vervolgens gewoon door. Resultaat: een gebroken pink, beschadigde knieën en wat materiële schade.
Een nog schadelijker resultaat is echter de facebook post zélf, die ondertussen meer dan 500 keer werd gedeeld. Na ‘ene-meter-man’ een nieuwe blamage voor de speed pedelec. Verdiend deze fiets dat? Neen. Geef de chauffeur de schuld, niet het vervoermiddel. Of stel het zo: plaats dezelfde chauffeur in een auto, dan reed hij ergens +50 km/u i.p.v. +40 km/u, met een voertuig van 1.75m breed en een 1100kg zwaar. Dan lag er nu een kind in het ziekenhuis, of erger.
Elke mand heeft rotte appels, zo ook de onze. Het is jammer dat virale posts zoals deze gebeuren of hoeven te gebeuren, want we hebben als maatschappij de speed pedelec zwaar nodig. Onze bevolking groeit en de wegen staan overvol met vervuilende auto’s. We hebben een modal shift nodig, met méér mensen op de fiets en méér ruimte voor zachte weggebruikers. Vlaanderen zorgt met zijn lintbebouwing en beperkte urbanisatie echter voor te lange fietsafstanden. Tot je naar de speed pedelec kijkt. Het is een fiets, maar wel met de kruissnelheid van een wielerfanaat, zonder zich in het zweet te moeten werken. Dit maakt het haalbaar om over te stappen van wagen naar de fiets voor pendelafstanden tussen 15 en 40km. De meeste speed pedelec gebruikers kicken dan ook helemaal niet op de maximum snelheid. Het zijn gewoon gezinsmensen die gezonder willen leven, minder vervuilen en tijdig thuis zijn. Mensen die prima kunnen doorperen op het jaagpad, tot ze in de verte een huis, een kind, een man met hond… zien en dan ook even afremmen tot ze veilig hebben ingehaald. Perfect veilig én snel mits de juiste ingesteldheid.
Gelukkig is het kenteken bekend, wat ons betreft in dit geval een groot voordeel van de speed pedelec, want die rotte appels, die moeten uit de mand! Wij lusten die niet. Niemand lust hen.
We wensen de zoon alvast een spoedig herstel en de politie een hartig woordje met de appel.
