VIAS pleit voor beknotting speed pedelec infrastructuur ondanks laag ongevallenpercentage

Misleidende clickbait krantenkoppen blijven schering en inslag

Artikel in De Morgen vandaag:

Meteen daaronder: “Het aantal ongevallen met speedpedelecs ligt erg laag, zo blijkt uit een analyse van het verkeersveiligheidsinstituut Vias. Hoewel de snelle elektrische fietsen hun reputatie tegen hebben, waren ze in 2021 betrokken bij amper 0,7 procent van alle ongevallen met letsel.“

Er is uiteraard een toename van het aantal ongevallen, te verklaren vanuit de gigantische groei van het aantal ingeschreven voertuigen. Ook is het logisch dat meer mannen dan vrouwen betrokken zijn. Het vervoermiddel is nu eenmaal populairder bij mannen.

Lees ook: waarom de speed pedelec veel veiliger is dan de media doet uitschijnen

Het is jammer dat de media zulke misleidende krantenkoppen denkt nodig te hebben. Clickbait terwijl de inhoud eerder gematigd positief is.

Verkeerde denkmethode van VIAS

Uit dit nieuwsbericht kunnen we opmaken dat VIAS twee maten en twee gewichten hanteert bij hun visie over zwaar- en licht verkeer.

Voor zwaar verkeer is het de logica zelve dat wegenissen steeds toegankelijk zijn ongeacht de door constructie bepaalde maximumsnelheid van het voertuig. Veilig verkeer wordt er geregeld door snelheidsbeperkende maatregelen waar nodig. Zo mag een Ferrari elke zone 30 binnenrijden, ook al KAN deze wagen >200km/u rijden indien hij dat wil.

Het is onduidelijk waarom deze logica volgens VIAS niet van toepassing kan zijn op lichte voertuigen. Uiteindelijk is er geen enkel verschil in veiligheid tussen gewone fietsen en speed pedelecs wanneer zij zich aan dezelfde snelheid voortbewegen. Net zomin als er een verschil is in veiligheid tussen een Nissan Micra en een Ferrari in een zone 30.

Het pleidooi van VIAS om “zowel speed pedelecs als bromfietsen klasse B vaker van het fietspad te weren in de bebouwde kom” raakt kant noch wal. Dit om verschillende redenen:

• VIAS negeert het feit dat speed pedelecs ook gewoon trager kunnen fietsen en dit ook effectief doen:
  • kinderen begeleiden naar school
  • filend verkeer inhalen via het aangelegen fietspad
  • zomerse fietstocht met partner die over gewone fiets beschikt
  • fietsen met bijna lege batterij
  • Vooral: Een speed pedelec bestuurder voelt zich ook gewoon kwetsbare fietser die liefst niet dood wil. Iemand met iets of wat ervaring op een speed pedelec leert al snel de snelheid te matigen waar nodig.
• Bebouwde kom is nooit een goede maatstaf geweest voor snelheidsregime voor lichte voertuigen. Sommige fietspaden zijn breed, andere smal. Sommige lopen langs hekken en bermen, andere lopen tussen voordeuren en geparkeerde auto’s. De sleutel van veilige mobiliteit voor lichte voertuigen zit hem in uitbreiding van infrastructuur alsook maatwerk zolang deze infrastructuur onvoldoende matuur is.
• Ook het type licht voertuig vormt geen goede maatstaf. Tal van fietspaden in de bebouwde kom zijn inderdaad niet geschikt om veilig even snel op te fietsen als de wegenis toelaat. En men kan inderdaad niet louter vertrouwen op de ervaring en rijgedrag van de fietser. De door constructie bepaalde maximumsnelheid alsook het type aandrijving doen er echter niet toe. Een koersfiets aan 30km/u of een speed pedelec aan 30km/u, naar veiligheid is dat hetzelfde.
• Het klopt dat de speed pedelec geen al te beste reputatie heeft, vanwege het snelheidsverschil met andere gebruikers van het fietspad. Daarmee zitten ze in dezelfde schuit als de koersfietsen. Men zou echter verwachten dat VIAS enkel standpunten zou innemen op basis van -momenteel uitblijvend- onderzoek, niet op de mening in de kroeg.
• Speed pedelecs weren van fietspaden komt uiteraard de verkeersveiligheid van andere gebruikers van het fietspad ten goede, want het risico op aanrijding wordt zo weggenomen. Maar of het de algemene verkeersveiligheid ten goede komt, valt te bezien. Zulk verbod beknot de modal shift van auto naar speed pedelec, waarbij dus meer auto’s blijven rondrijden. Auto’s zijn inherent gevaarlijker voor andere weggebruikers. Bovendien verplicht je bij verbanning aan élke speed pedelec zich te mengen met het zwaar verkeer. Naargelang het type speed pedelec is zulke verplichting ronduit gevaarlijk. Tragere types speed pedelecs zijn niet steeds in staat de stroom van zwaar verkeer te volgen, wat leidt tot ongemak, frustratie en zelfs agressie tussen voertuigtypes.

Wat is dan wél logisch?

Werk naar analogie met zwaar verkeer: leg maximumsnelheden op al naargelang de locatie, ongeacht of je nu op een speed pedelec, bakfiets, koersfiets of velomobiel zit.

Er is een precedent voor zulke aanpak: in Wallonië is de snelheid op zowel D9 als D10 vandaag beperkt tot 30km/u.

De wet evolueert alvast met mondjesmaat in de goede richting: Vanaf 1 oktober mag je met de speed pedelec op fietspaden met borden D7 én D9 fietsen. Het is de speed pedelec wel nog steeds verboden om een fietspad te gebruiken aangeduid met bord D10, waarbij hetzelfde pad gedeeld wordt met voetgangers. Het snelheidsregime is steeds van kracht op de ganse wegenis, wat op lange termijn (na uitfaseren D10) ook de enige correcte aanpak blijft. Zoniet kom je voor situaties te staan waarbij lichte voertuigen een differentieel van 20km/u moeten overbruggen bij laveren tussen aangelegen paden. Dit is niet wenselijk qua veiligheid en doorstroming.

Lees ook: toenemende erkenning hybride eigenschappen speed pedelec

VIAS pleit vandaag de facto voor installatie van méér D10 borden en verboden via onderbord, wat indruist tegen de argumentatie in het Koninklijk Besluit waarin D9 net wordt toegelaten. Menig verkeersexpert ziet zowel D9 als D10 liever verdwijnen uit het straatbeeld, aangezien hun bestaan aan wegbeheerders de mogelijkheid geeft om fietsers te blijven verdringen ten voordele van meer ruimte voor zwaar verkeer. D9 en D10 moeten uitgefaseerd worden, maar dit heeft wegenwerken en dus tijd nodig.

In de tussentijd zou het een betere aanpak zijn om ook voor toegang tot D10 te pleiten, zij het mits introductie van een maximum toegelaten snelheid op een D10 fietspad. Op deze manier stimuleer je de modal shift naar de netto veiligere lichte voertuigen, terwijl je de handhaver de mogelijkheid biedt om te handhaven op snelheid. Op termijn verdwijnt ‘excuusbord’ D10 en geldt een snelheidsregime wederom voor de ganse wegenis.

Als netwerk adviseren we VIAS om omzichtiger om te gaan in hun communicatie en de adviezen te baseren op onderzoek en bewezen werkende analogie, niet op reputatie. Hierbij rekening houdend met het feit dat speed pedelecs ook gewone fietsen kunnen zijn en ook als dusdanig gebruikt worden.