Reportage op VRT – “Oorlog op het fietspad”?

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/kijk/2022/05/17/laat-select-repo-oorlog-op-fietspad-arvato_48968542

Een mooie kans, deels verzilverd

We kregen via Fietsersbond Leuven de kans om dinsdag in de late namiddag mee te werken aan een ‘VRT laat’ nieuwsitem over toegenomen drukte op de fietspaden, waarvoor dank. Bekijk het fragment via bovenstaande link.

De reportage bracht me van de F3 te Herent langs de Vaartkom tot hartje Leuven om uiteindelijk te eindigen aan het berucht kruispunt bij de Naamsepoort. Op deze route kom je uiteraard veel fietsers tegen, zeker bij goed weer en op dat uur. Getracht het positieve beeld uit te stralen dat de speed pedelec als fietsoplossing bij me losweekt. Het uurtje fietsen en babbelen resulteerde uiteindelijk in een nieuwsitem van een aantal minuten. Zoals steeds met de media werden uitspraken sturend geselecteerd om te passen binnen het voor de journalist beoogde verhaal. Het eindresultaat bracht nog steeds een eerder positief verhaal. We mogen tevreden zijn over dat verhaal daar de snelle fietser door diezelfde VRT in een artikel eerder op dezelfde dag weeral werd weggezet in het gewoonlijke karikaturale hokje waarin ‘alle speed pedelec gebruikers enkel rakelings voorbij kunnen scheuren aan 45km/u’…

Wereldvreemde VIAS

In het eerdere artikel was de karikaturale taal eigenlijk bijzaak vergeleken met de wereldvreemde uitspraak van Stijn Daniëls van VIAS:

“De voetgangers op het voetpad want zij verplaatsen zich traag. Het fietspad moet bij voorkeur voorbehouden worden voor de gewone fietsen, de stepper en de elektrische fietsen die niet te snel gaan. En de rijweg dient dan voor snellere voertuigen inclusief speedpedelecs.”

Stijn Daniëls, VIAS

Beseft VIAS wel wat een speed pedelec écht is? Een herinnering is op zijn plaats:

Fundamenteel is een speed pedelec een elektrische fiets die trapondersteuning levert tot maximum 45km/u. Klemtoon op maximum.

• als de ondersteuning wat lager wordt gezet, fiets je als een gewone e-bike
• als de batterij op is, fiets je op een bommafiets
• sommige speed pedelecs stoppen de ondersteuning bij 35km/u
• een grote groep speed pedelecs halen ‘slechts’ 35-38km/u kruissnelheid
• er zijn speed pedelecs in longtail or bakfiets uitvoering, waarin je kinderen mag vervoeren. Handig om die zo eerst naar school te voeren alvorens richting werk te schakelen.
• ouders gebruiken de speed pedelec ook om fietsende kinderen naar school of hobbie te begeleiden
• een deel van de speed pedelec fietsers verkiezen de rijbaan eerder te vermijden omdat ze zich niet veilig voelen tussen de auto’s die zich aan 50km/u opdringen.

Ga je al die fietsen naar de rijbaan verbannen wanneer er een fietspad naast ligt? écht? En wat doe je dan met de even snelle koersfietsen of de mate waarin de manier van voortstuwing al dan niet van invloed is op de ernst van het letsel?

De stelling van Stijn Daniëls is analoog met stellen dat een Berlingo wél en een Tesla níet op een woonerf zou mogen rijden “want de Tesla heeft een hogere potentiële snelheid”.

De logica is zoek.

Hoe gaan we best om met het gegeven van snelle fietsen?

Stef Willems van VIAS had dan weer wél een correct statement: vroeger had men enkel trage fietsen en auto’s. De infrastructuur is toen aangelegd met oog voor hun noden. Met de komst van (snelle) elektrische fietsen evolueert de maatschappij sneller dan de infrastructuur kan bijbenen. De vraag is hoe hier als maatschappij mee om te gaan, want wegen heraanleggen, dat vraagt veel tijd en geld. Stimuleren we deze technologische evolutie of richten we ze te gronde?

België is gelukkig als enige land zo visionair geweest om voor stimulatie te kiezen en resoluut de keuze te laten aan de speed pedelec fietser: mits een aantal uitzonderingen kennen we keuzevrijheid tussen rijbaan en fietspad. Deze keuzevrijheid laat veilig en vlot maatwerk toe en is cruciaal voor het succes van dit vervoermiddel en voor de groene modal shift. Auto’s voelen zich wel aangevallen op ‘hun’ rijbaan en fietsers op ‘hun’ fietspad. Laten we ons vooral niet meeslepen in zulke polariserende gedachten. Nergens goed voor.

Dubbel gevoel

Ik blijf naar aanleiding van het publiceren van het nieuwsitem een beetje achter met een dubbel gevoel. De reportagemaker zocht de drukte op in centrum Leuven. De speed pedelec is mooi in beeld gekomen als functionele fiets, maar van onveiligheidsgevoel was er voor mij geen sprake, ook niet op iets smallere fietspaden of bij congestie. Ik voelde me helemaal niet ‘het grote gevaar’.

De realiteit is dan ook niet centrum Leuven, maar het aangename uurtje fietsen vanuit Grimbergen vlak voordien. Het wordt drukker op de F3 maar voorlopig kan je er veelal veilig kruissnelheid behalen. Een speed pedelec dient om te pendelen naar je werk, niet om te koersen op de Bondgenotenlaan. Het zijn net dit soort intergemeentelijke fietsverbindingen die de speed pedelec een prima keuze maken voor pendelafstanden tussen pakweg 15-40km.

In een tragere stadskern ben je de facto een gewone e-bike, gesteld dat je dezelfde wegen mag volgen. Wanneer het bij momenten wat drukker is op het fietspad, pas je je snelheid aan en probeer je niet zoals die brommer overal snel nog even tussen te zwalpen. In analogie probeer je ook geen 120km/u te rijden op een snelweg wanneer deze verzadigd is. Bij de auto is een file geen “oorlog”, maar gewoon een alledaags normaal iets. Waarom zou dat voor fietsers onderling anders zijn?

Wees gewoon verdraagzaam, respectvol, gebruik je ogen en pas je snelheid aan waar nodig. Simpel.

Vincent